Welkom op de website Gebrand op het Verleden. Mijn naam is Jacobine Melis en ik doe onderzoek naar het productieproces van vlakglas (vensterglas – al dan niet gebrandschilderd glas) en naar de werkwijze en het netwerk van de glazenier. Sinds november 2019 ben ik met dit onderzoek als PhD verbonden aan de Universiteit Leiden. Als casestudy dient een afvalkuil van een glazenier uit Oldenzaal dat in 1996 werd aangetroffen tijdens het proefsleuvenonderzoek van het Agnesklooster. De kuil was gevuld met gebrandschilderd glas en onbeschilderd vensterglas uit de 14de tot en met de 17de eeuw, en met productieafval van de glazenier.

Onderzoek in een notendop

Kerken, publieke gebouwen, maar ook gewone woonhuizen bevatten in de periode van 1400 tot 1700 gebrandschilderd glas. Op kunsthistorisch gebied is onderzoek verricht naar gebrandschilderd glas dat nog op de oorspronkelijke locatie (in situ) of in private en museale collecties aanwezig is, maar vlakglas dat archeologisch wordt aangetroffen wordt buiten beschouwing gelaten. Terwijl hieruit conclusies kunnen worden getrokken over de werkwijze van de glazenier. Daarnaast richt het kunsthistorische onderzoek zich primair op de afbeeldingen op het vensterglas, maar niet op het materiaal, en de aanwezige productiesporen op het glas. Daarom is bijzonder weinig bekend over het ambacht van glazenier.

Het onderzoek naar gebrandschilderd glas dat ik uitvoer, betreft een materiaalstudie naar vlakglas van meerdere Nederlandse glasdeposities, archiefonderzoek naar historische bronnen die schrijven over het ambacht van de glazenier, vergelijkend archeologisch onderzoek naar reeds bekende glazeniersafvalkuilen en antropologisch onderzoek naar nog bestaande glazenierswerkplaatsen. Middels deze multidisciplinaire aanpak hoop ik het productieproces (de chaîne opératoire) van vensterglas te reconstrueren en inzicht te verschaffen in de werkwijze (de modus operandi) van de glazenier; van het kopen van de grondstoffen tot het deponeren in een glazeniersafvalkuil.

Het belang binnen de archeologie betreft het vullen van een kennishiaat. Ik beoog met mijn onderzoek de potentie van het onderzoek naar vlakglas aan te tonen en archeologen handvatten aan te reiken van waaruit zij vensterglas beter kunnen determineren.

Lees hier het volledige onderzoeksvoorstel.

Help mee!

Door het glas uit de glazeniersafvalkuil van Oldenzaal te fotograferen en via het internet beschikbaar te stellen, hoop ik mensen aan te sporen om samen de betekenis achter de afbeeldingen te achterhalen. Dus zie je een ruitje waar je meer over weet? Is dezelfde afbeelding op een andere locatie of op ander materiaal aangetroffen? Herken je het wapen of de figuur die op het ruitje is afgebeeld?

Neem dan contact met me op via de contactpagina.

Op de hoogte blijven van mijn onderzoek? Volg me op Academia. Of stuur me een connectieverzoek via LinkedIn, graag wel met een begeleidende tekst.